Ikarusy 260 i 280 - dolne szybki w drzwiach, innych niż przednie

Sekcja:	Ciekawostki
Kategoria:	Ciekawostki i informacje

Wiele osób zapewne zastanawiało się dlaczego duża część Ikarusów 260 i 280 - mowa o podtypach z drzwiami harmonijkowymi - posiadała szybki dolne w drzwiach, innych niż przednie. Fabrycznie przecież tylko one posiadały dolne szybki, a w drzwiach II, III i IV (w przypadku przegubowców), było jedynie przetłoczenie z zarysem.

Otóż, jak wiele innych elementów, tak i drzwi wykonane były z metalu, ze zwykłej blachy, która po latach pokrywała się korozją. Kiedy rdza wygryzła takie dziury, że drzwi w ich dolnej części ledwie się trzymały lub wręcz przeżarte były tak, że nie trzymał się nich ani dolny zawias, ani element naprowadzający, ani same drzwi nie trzymały się rury obrotowej, na której pracowały - należało je wymienić lub naprawić.

Najlepszą opcją była wymiana drzwi na nowe. Tak działo się przy remontach, ale nie zawsze. Głównie w firmach zewnętrznych, takich jak słupska Kapena (dawn. KPNA), czy w KZNS Solec Kujawski. To było zbyt kosztowne rozwiązanie.

Tańszą opcją był zakup tzw. reperaturek, czyli dolnych fragmentów drzwi, zaczynających się niewiele wyżej niż przetłoczenie. Odcinało się przerdzewiałą część drzwi i wstawiało nowe. Dało by się to zrobić tak, aby nie było widać, że coś ktoś robił, ale łatwiej było pospawać na szybko i zasmarować farbą podkładową, a po jakimś czasie, gdy się komuś przypomniało - podmalować pod aktualny kolor wozu, oczywiście bez żadnego dbania o odcień. Do takiego zabiegu można było zastosować górne części drzwi, które po odcięciu i odwróceniu można było wspawać. Oczywiście pochodziły one z innego kompletu.

Trzecią najprostszą i zarazem najważniejszą w tym artykule opcją, była podmiana drzwi z innego egzemplarza. Tutaj możliwości były dwie - pobranie z aktualnie kasowanego wozu, albo z magazynu, gdzie zgromadzone były drzwi po minionych kasacjach. Oczywiście najmniej korodującymi drzwiami w każdym Ikarusie były drzwi przednie, gdyż nie chlapała się na nie woda spod kół (zimą ze solą). Dość duże szanse miały też skrzydła trzecich wrót przegubowca, gdyż od osi napędowej oddzielał je przegub.

Najprościej zatem było podmienić skorodowane drzwi bez szybek, drzwiami przednimi. I tutaj niestety znowu dawało o sobie znać niedbalstwo warsztatowe, gdyż nikt nie przejmował się w jakim układzie drzwi zostaną zamontowane. Najbardziej estetycznie było, gdy podmieniono wszystkie cztery skrzydła, niestety bardzo często podmieniano tylko dwa (parami). Największą krzywdę pojazdowi robiono wtedy, gdy drzwi wymieniano we więcej niż jednym otworze drzwiowym i wstawiano tam jedynie po parze, a nie po dwie. I tak np. układ drzwi prezentował się w następujący sposób: I drzwi - cztery szybki na dole, II drzwi - szybki + pełne, III drzwi - pełne + szybki i IV np. wszystkie 4 pełne. Nawet jeżeli podmieniano drzwi w różnych terminach, to powinno być to tak poprzekładane, aby wyglądało estetycznie.

Należy tutaj wspomnieć o bardzo rzadko spotykanym wariancie (z dotychczas znanego materiału zdjęciowego - dwa wozy w PKS Łódź i jeden w MPK Łódź), w którym tylko jedno skrzydło miało dolną szybkę. Takie coś to już był zupełny składak magazynowy i bezsensownie czasochłonna dłubanina, gdyż w grę wchodzi już rozparowanie skrzydeł, a odkręcanie zawiasów to ciężka walka. Skorodowanym i zapieczonym śrubom najczęściej ukręcają się łby, a reszta zostaje w drzwiach. Wtedy trzeba rozwiercać (a wtedy to już nie jest cienka blacha, tylko gruba śruba o zwiększonej wytrzymałości), gwintować otwór na nowo, dobierać nowe śruby. Podobny przypadek zachował się na zdjęciu (niepublikowanym ze względu na brak zgody) mpkowskiej solówki 3314, która w pierwszych drzwiach miała odwrotną konfigurację - trzy skrzydła posiadały szybki dolne, a jedno nie.

Czasami, aby ukryć fakt podmiany drzwi, szybki dolne zamalowywano farbą, która niestety szybko schodziła, bo nie chciała się za bardzo trzymać szkła.

Co do malowania, to najczęściej było tak, że wstawione drzwi pozostawiano takie jak były. I potem okazywało się, że kremowo-czerwony lub żółto-czerwony Ikarus ma drzwi w różnych odcieniach kremu lub żółci, albo wręcz do żółto-czerwonego autobusu założone są drzwi kremowe. Naprawdę rzadkim zjawiskiem była odwrotna wersja, na pewno w kremowo-czerwonym Ikarusie 260 nr 3371 zamontowano tylne drzwi w kolorze żółtym. Nie było to niemożliwe albowiem kilka wyremontowanych do żółto-czerwonych barw 280-tek uległo rozbiciu, zanim wycofano ostatnie wozy kremowo-czerwone.
Największy ból był jednak, gdy drzwi podmieniano w autobusach z reklamami, szczególnie takich gdzie podkład nie był w kolorze jednolitym. A nawet jeśli był to finalnie i tak dobrano tylko po kolorze, a nikt nie przejmował się odcieniem. Tutaj w zasadzie zadziałać musiała firma reklamowa, bo warsztaty się tym nie zajmowały. Lakiernia miała farby żółte, kremowe i czerwoną, więc nikt by się nie bawił w organizowanie nagle koloru niebieskiego, czy granatowego, tylko dlatego, że trzeba było wymienić drzwi.

Ciekawym okazem był żółto-czerwony przegubowiec o numerze 3899, w którym wszystkie drzwi, również pierwsze, nie posiadały dolnych okienek. Stało się tak za sprawą "właścicieli" wozu (kierowców, którzy przydzieleni byli do tego auta), którzy aby zamaskować to co się dzieje w kabinie postarali się o podmianę wrót. Wóz ten był jednym z kilku rodzynków (póki co dwa znane na Limanowskiego - 3893 i 3899 oraz jeden z Nowych Sadów 2993), które posiadały duże kabiny, przebudowane na wzór tych z automatów (280.37, 280.37C i 280.70E). Pełnych drzwi przednich dorobił się też wóz 2948.

Jak można zobaczyć na czarno-białym zdjęciu Dariusza Lecha, pochodzącym z serwisu mkmlodz.webd.pl, podmiany drzwi zdarzały się już w latach osiemdziesiątych i dotyczyły wózów z pierwszych roczników, w malowaniu biało-czerwono-białym. Niestety na zdjęciu nie widać numeru taborowego autobusu.

Poniżej przedstawiamy listę wozów, o których wiadomo, że odstawały od fabrycznej normy.

Drzwi opisane są według następującego systemu: s - oznacza szybkę dolną, b - oznacza blaszane przetłoczenie. Liczone od lewej do prawej, patrząc na drzwi od zewnątrz autobusu, stojąc na wprost drzwi.

Ikarusy 260.04:

MPK Łódź

1511 - wszystkie troje drzwi z szybkami na dole

1518'' - pierwsze i drugie z szybkami (kremowe w żółto-czerwonym autobusie), trzecich drzwi brak od czasu przebudowy na dwudrzwiowca

2302 - pierwsze i drugie drzwi z szybkami dolnymi, trzecie pełne

2422 - wszystkie troje drzwi z szybkami na dole

2423 - pierwsze i drugie drzwi z szybkami na dole, trzecie pełne, a w późniejszym czasie również z szybkami

3304 - pierwsze i trzecie drzwi z szybkami dolnymi, drugie pełne

3314 - pierwsze drzwi: s-s-s-b, drugie drzwi z szybkami dolnymi, trzecie pełne

3327 - pierwsze drzwi z szybkami na dole, drugie o układzie s-s-b-b, trzecie pełne

3340 - pierwsze drzwi z szybkami na dole, drugie pełne, trzecie o układzie b-b-s-s

3402 - wszystkie troje drzwi z szybkami na dole

3405 - pierwsze drzwi z szybkami, drugie pełne, a trzecie o układzie s-s-?-? (na zdjęciu nie widać dokładnie)

3501 - pierwsze drzwi z szybkami, drugie pełne, a trzecie w układzie s-s-b-b

3504 - pierwsze drzwi z szybkami, drugie pełne, a trzecie o układzie s-s-?-? (na zdjęciu nie widać dokładnie)

3506 - wszystkie troje drzwi z szybkami na dole

3512 - pierwsze i drugie z szybkami na dole, trzecie w układzie b-b-s-s

3513 - pierwsze z szybkami na dole, drugie w układzie s-s-b-b, trzecie pełne

3514 - pierwsze z szybkami, drugie w układzie s-s-b-b, trzecie pełne

3534 - wszystkie troje drzwi z szybkami na dole

5506 (późn. 506 MZK P-ce i BV) - pierwsze i drugie z szybkami, trzecie pełne

MZK Pabianice

506 - pierwsze z szybkami, drugie pełne, trzecie w układzie b-b-s-s (skrzydła z szybkami kremowe, autobus żółto-niebiesko-żółty)

Buslodz Volan

BV02 - pierwsze z szybkami, drugie pełne, trzecie w układzie b-b-s-s

Ikarusy 280.26, 280.53, 280.57, 280.58, 280.ZRA(składak):

2065 - pierwsze drzwi z szybkami, drugie i czwarte pełne, trzecie w układzie b-b-s-s

2066 - pierwsze z szybkami, drugie pełne, trzecie w układzie s-s-b-b, czwarte pełne (ciemno różowe w żółto-czerwonym autobusie)

2071 - pierwsze i czwarte z szybkami, drugie i trzecie pełne - później zmieniono układ trzecich drzwi na b-b-s-s

2073 i później jako 3073'' - pierwsze i czwarte drzwi z szybkami, drugie i trzecie pełne

2075 - już z remontu wyjechał z czwartymi drzwiami z szybkami; pozostałe tradycyjnie; później jako 3075'' kończył służbę drugimi, trzecimi i czwartymi drzwiami pełnymi oraz układem b-b-s-s w pierwszych drzwiach

2077 - już z remontu wyjechał z czwartymi drzwiami z szybkami; pozostałe tradycyjnie

2080 - pierwsze i drugie z szybkami, pozostałe pełne

2082 - pierwsze z szybkami, drugie i czwarte pełne, a trzecie w układzie b-b-s-b

2083 (późn. 3083'') - pierwsze z szybkami, drugie i trzecie pełne, czwarte w układzie b-b-s-s

2084 (późn. 3084'') - pierwsze i drugie z szybkami, trzecie i czwarte pełne

2090 - pierwsze z szybkami, drugie i czwarte pełne, trzecie w układzie s-s-b-s

2284 - pierwsze drzwi w układzie s-s-b-b; drugie, trzecie i czwarte pełne

2351 - wszystkie czworo drzwi z szybkami na dole

2451 - pierwsze i czwarte drzwi z szybkami na dole, drugie i trzecie pełne

2455 - pierwsze i drugie drzwi z szybkami na dole, trzecie i czwarte pełne

2594 - pierwsze i drugie drzwi z szybkami na dole, trzecie o układzie b-b-s-s, czwarte s-s-b-b

2595 - pierwsze i drugie z szybkami, trzecie i czwarte pełne

2698 - pierwsze z szybkami, drugie w układzie s-s-b-b, trzecie w układzie b-b-s-s, czwarte pełne

2724 - pierwsze i czwarte z szybkami, trzecie pełne, a drugie w układzie b-s-b-b

2730 - pierwsze i drugie z szybkami, a trzecie i czwarte pełne

2732 - pierwsze i czwarte z szybkami, drugie i trzecie pełne

2736 - pierwsze i drugie z szybkami, trzecie i czwarte pełne

2890 - pierwsze, drugie i czwarte z szybkami, trzecie pełne

2948 - pierwsze drzwi pełne, drugie w układzie s-s-b-b, trzecie i czwarte pełne

2982 - pierwsze i czwarte drzwi z szybkami, drugie i trzecie pełne

2993 - pierwsze z szybkami, drugie w układzie s-s-b-b, trzecie i czwarte pełne

2998 - pierwsze w układzie b-b-s-s, pozostałe pełne

3075'' - pierwsze w układzie b-b-s-s, pozostałe pełne

3081 - pierwsze i trzecie z szybkami, drugie w układzie b-b-s-s, czwarte pełne

3776 - pierwsze z szybkami, drugie i trzecie pełne, czwarte w układzie b-s-b-b lub s-s-b-b

3784 - pierwsze, drugie i czwarte z szybkami, trzecie pełne

3785 - pierwsze i trzecie drzwi z szybkami, drugie w układzie s-s-b-b, czwarte pełne

3790 - pierwsze i drugie z szybkami, trzecie i czwarte pełne

3792 - pierwsze i trzecie drzwi z szybkami na dole, drugie i czwarte pełne

3795 - pierwsze z szybkami, drugie i trzecie pełne, czwarte w układzie s-s-b-b

3797 (późn. 2724) - pierwsze i czwarte drzwi z szybkami, drugie w układzie b-s-b-b, trzecie pełne

3888 - pierwsze i drugie z szybkami, trzecie i czwarte pełne

3890 - pierwsze i drugie z szybkami, trzecie pełnem czwarte w układzie b-b-s-s

3898 - pierwsze, drugie i trzecie z szybkami, czwarte pełne

3899 - wszystkie cztery wrota pełne

3984 - I, II i III z szybkami, IV pełne

3996 (późn. 1996'') - pierwsze i czwarte z szybkami na dole, drugie w układzie b-b-s-s, trzecie pełne

/Materiał niepełny, wymaga uzupełnienia/

Do opracowania wykazu autobusów przejrzano zdjęciozbiory następujących fotografów: Andrzej Bakaj, Przemysław Bakaj, Wojciech Dębski, Seweryn Dębski, Dariusz Lech oraz Marcin Szymaniak

Poniżej przedstawione są zdjęcia z różnymi wariantami, zarówno z tymi mniej, jak i bardziej estetycznymi.